Vederkruid is een van die waterplanten die misschien niet meteen opvalt, maar een onmisbare rol speelt in een gezonde vijver. Met zijn sierlijke, geveerde bladeren en sterke zuiverende werking is deze zuurstofplant zowel functioneel als esthetisch waardevol.
Wat is vederkruid?
Vederkruid is een geslacht van fijnbladige waterplanten, dat behoort tot de familie Haloragaceae. De bekendste soort in Nederland is het ongelijkbladig vederkruid (Myriophyllum heterophyllum). Andere soorten, zoals Myriophyllum spicatum, worden ook regelmatig in vijvers toegepast. De naam verwijst naar de fijn verdeelde bladeren die als veren onder water staan — vandaar ook de bijna etherische uitstraling.
Deze zuurstofplant komt oorspronkelijk uit gematigde gebieden en voelt zich goed thuis in stilstaand tot licht stromend water. In natuurlijke wateren is het een bekende verschijning, en in vijvers wordt het gewaardeerd om zijn combinatie van zuiverende eigenschappen en decoratieve uitstraling.
Hoe herken je vederkruid?
Vederkruid is makkelijk te herkennen aan zijn sierlijk opgebouwde onderwaterstengels, die bestaan uit fijne, dubbelgeveerde blaadjes die als een waaiertje rondom de stengel staan. Deze bladeren lijken op miniatuurvarenbladeren en zijn donkergroen tot grijsgroen van kleur. Sommige soorten ontwikkelen ook drijvende bladeren en kunnen zelfs bloeien met kleine, onopvallende bloempjes. De plant vormt dichte matten onder het wateroppervlak, wat een uitstekende schuilplek is voor jonge vissen, larven en andere vijverbewoners.
Het ongelijkbladig vederkruid valt op doordat het — zoals de naam suggereert — verschillende soorten bladeren op één plant combineert: fijne onderwaterbladeren én bredere bladeren aan de oppervlakte.
Hoe en waar plant je vederkruid?
Deze zuurstofrijke waterplant plaats je het beste in de middenzone van de vijver, op een diepte van 40 tot 100 cm. Daar krijgt de plant voldoende licht en ruimte om te groeien. Gebruik een vijvermandje met zuurstofplantensubstraat en dek de bovenkant af met grind. Vederkruid groeit het liefst in helder water met weinig voedingsstoffen, en hoeft niet bemest te worden.
Bij het planten kun je losse stengeldelen gebruiken; de plant wortelt makkelijk opnieuw. Daardoor is het ook een goede keuze voor beginnende vijverbezitters.
Onderhoud van deze fijnbladige zuurstofplant
Vederkruid is onderhoudsarm, maar groeit onder ideale omstandigheden behoorlijk snel. Om te voorkomen dat de plant de vijver overneemt, is het verstandig om één tot twee keer per jaar te snoeien. Knip lange stengels terug met een vijverschaar en verwijder los drijvend materiaal. Dit voorkomt dat de plant zich ongecontroleerd verspreidt.
In de herfst sterft de plant deels af, maar meestal overwintert het wortelgestel zonder problemen. In het voorjaar loopt de plant dan opnieuw uit.
Let bij vijvers met vissen op dat ze niet te veel aan de plant knabbelen; vooral goudvissen kunnen interesse tonen in de jonge blaadjes.
Problemen en aandachtspunten
Hoewel vederkruid zelden last heeft van ziektes, kan de plant in extreem voedselrijk of troebel water moeite hebben om te overleven. In zulke omstandigheden verliezen de bladeren hun fijne structuur en kan de plant verstikken. Ook algenvorming door een teveel aan nutriënten vormt een risico, omdat het het licht wegneemt dat vederkruid nodig heeft om goed te functioneren.
Daarnaast zijn sommige soorten (zoals Myriophyllum aquaticum) invasief en in Nederland verboden. Kies dus altijd een toegestane soort, zoals ongelijkbladig vederkruid, die wel ecologisch verantwoord is voor gebruik in vijvers.
De voordelen van vederkruid in je vijver
Vederkruid is niet alleen decoratief, maar ook functioneel:
-
Zuurstoftoevoer: De fijne bladeren produceren volop zuurstof, vooral op zonnige dagen.
-
Waterzuivering: De plant neemt voedingsstoffen op, waardoor algen minder kans krijgen.
-
Schuil- en paaiplaats: Ideaal voor jonge vissen en insectenlarven.
-
Natuurlijke uitstraling: Past perfect in natuurlijke vijverstijlen.
-
Weinig onderhoud: Eenvoudig te beheersen met twee keer per jaar snoeien.
Veelgestelde vragen (FAQ)
1. Is vederkruid een zuurstofplant?
Ja, vederkruid is een sterke zuurstofplant die actief zuurstof afgeeft aan het water, wat essentieel is voor vissen en nuttige bacteriën.
2. Is ongelijkbladig vederkruid geschikt voor elke vijver?
Deze soort doet het goed in de meeste vijvers met helder, voedselarm water. In koivijvers is hij minder geschikt vanwege het graafgedrag van de vissen.
3. Hoe plant ik vederkruid het beste aan?
Plant het in een vijvermandje met zuurstofplanten-substraat, op 40–100 cm diepte. Losse stengels wortelen makkelijk en slaan snel aan.
4. Is vederkruid winterhard?
Ja, deze plant overleeft de winter goed. In het voorjaar loopt hij vanzelf weer uit, zelfs als de bovengrondse delen zijn afgestorven.
5. Kan vederkruid gaan woekeren?
In heldere, voedselrijke vijvers kan de plant snel groeien. Snoei daarom één tot twee keer per jaar en verwijder overtollige delen tijdig.